آفرود یکی از تفریحاتی است که در چند سال اخیر به‌شدت بین جوانان رایج شده است. بر خلاف تصور عموم قدمت این سرگرمی بسیار طولانی است و آغاز آن به ابتدای قرن 19 بر می‌گردد. به‌طورکلی می‌توان آفرود را به رانندگی خارج از جاده معنا کرد، اما جزئیات و تفاوت‌های بین رانندگی عادی و خارج از جاده است که مفهوم آفرود را تکمیل می‌کند.
بیشتر بخوانید: مفهوم کلی تیونینگ تاک
در این مقاله قصد داریم شما را با اینکه آفرود چیست و جزئیات مختلف آن آشنا کنیم و به معرفی انواع خودروی آفرودی بپردازیم. اگر به دنیای آفرود و طبیعت گردی علاقه دارید، پیشنهاد می‌کنیم تا انتهای این مقاله جذاب همراه ما باشید.
مفهوم کلی و معنای کلمه آفرود
معنای لغوی کلمه آفرود (Off-Road) خارج از جاده است که به رانندگی بیرون از جاده‌های آسفالت اشاره دارد. این فعالیت معمولاً به‌عنوان یک تجربه سرگرم‌کننده و جستجو در طبیعت مورد استفاده قرار می‌گیرد. آفرود به علاقه‌مندان طبیعت کمک می‌کند تا به‌وسیله تجهیزات و خودروهای مخصوص به مکان‌های بکر مثل جنگل، کوهستان، رودخانه، کویر و… دست پیدا کرده و لحظات لذت بخشی را تجربه کنند.
اصطلاح آفرود نخستین بار در سال 1954 شکل گرفت و از آن برای رانندگی در مسیرهای ناهموار و بدون سطح استفاده شد. اما اگر بخواهیم به نخستین تولد آفرود اشاره کنیم، باید به سال 1916 برگردیم. در این زمان آدولف کگرس یا کهرس پس از 10 سال تلاش توانست وسیله نقلیه جدیدی را برای نیکلاس دوم (تزار روسیه) توسعه دهد که از آن برای اهداف نظامی و سرگرمی استفاده کند.
این خودرو دارای گیربکس و چرخ‌هایی متفاوت بود که راه‌رفتن در برف و جاده‌های ناهموار را ساده‌تر از سایر خودروها می‌کرد. حدود 50 سال بعد کم‌کم شرکت‌هایی مانند جیپ، شورولت، بنز و… نیز توانستند خودروهایی را با اهداف نظامی و طبیعت گردی تولید کرده و آغازگر سرگرمی آفرود به‌صورت عمومی باشند. متأسفانه، در سال‌های اخیر شاهد تخریب محیط‌زیست و ایجاد آلودگی صوتی در طبیعت توسط برخی آفرود سواران بوده‌ایم. به همین دلیل این سرگرمی با قدمت و جذاب نزد مردم بسیار بدنام شده است.
تخریب طبیعت دقیقاً نقطه مقابل و خلاف قوانین آفرود است. اما به‌هرحال در همه جای دنیا افرادی وجود دارند که برای قانون و طبیعت احترامی قائل نیستند.
آیا آفرود غیرقانونی است؟
آفرود در حالت طبیعی هیچ مغایرتی با قانون ندارد و از این رو یک فعالیت غیرقانونی به شمار نمی‌رود. در این میان مواردی وجود دارد که سرگرمی شما را تبدیل به یک فعالیت غیرقانونی می‌کند. برخی از این موارد عبارت‌اند از:
- تغییر موتور، گیربکس یا سایر قسمت‌های ماشین بدون اجازه قانونی
- ورود به مناطق ممنوعه و اراضی دولتی
- آسیب به محیط زیست و هر گونه تخریب طبیعت
- ایجاد سروصدا و آزار برای افراد بومی
- هر گونه اعمال خشونت و آسیب به حیوانات و ساکنین منطقه
- ایجاد کمپ‌های غیرقانونی و بدون مجوز
- حمل اسلحه غیرقانونی، مشروبات الکلی و مواد مخدر
به‌طور کلی قوانین برای حفظ امنیت و آرامش آفرود سواران و ساکنین بومی وضع شده‌اند. به همین دلیل رعایت آنها می‌تواند سفر شما را با لذت بیشتری همراه سازد.
در این میان هر کشور و منطقه‌ای قوانین آفرودی مختص به خود را دارد و ممکن است برخی موارد در همه مکان‌ها یکسان نباشد. اگر قصد دارید که سفرهای آفرودی و طبیعت گردی خود را به مناطق دورتری گسترش دهید، حتماً قبل از حرکت از قوانین آن اطلاع پیدا کنید.
معرفی انواع آفرود و مسابقات خارج از جاده
امروزه تنوع آفرود بسیار زیاد شده است و هر کس با هر نوع سلیقه و نیازی می‌تواند یکی از دسته‌های آن را برای خود انتخاب کند. بسیاری از مردم علاقه دارند که بدون هیچ‌گونه تغییر در خودروی خود به گشت‌وگذار و ماجراجویی در طبیعت بپردازند. این فعالیت کمک می‌کند تا آنها سفری لذت‌بخش را در کنار خانواده و دوستان خود تجربه کنند. اما در کنار این انتخاب، موارد دیگری نیز برای آفرود وجود دارد که آن را تبدیل به یک فعالیت چالشی، سرگرم‌کننده و البته حرفه‌ای می‌کند. به طور کل می‌توان آفرود را به دودسته مسابقه‌ای و طبیعت گردی تقسیم کرد که در ادامه با آنها آشنا می‌شوید.
در این مقاله با مسابقات آفرودی به طور کامل آشنا شوید.
آفرود شنی در صحرا Dune bashing
کویر و بیابان‌ها یکی از نقاط بسیار جذاب برای آفرود سواران است. رانندگی در تپه‌های شنی و رمل نوردی به مهارت بالایی نیاز دارد، اما نکته مهم، خودروی مناسب برای این مکان خواهد بود. آفرود شنی در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس و آفریقا بسیار محبوب است و سالانه افراد زیادی را به سمت خود می‌کشاند. به طور معمول خودروها می‌بایست قبل از حضور به شنزار، باد لاستیک خود را کم کنند (15 PSI) تا چسبندگی ماشین و میزان کشش آن افزایش یابد.
در کنار رانندگی آرامش‌بخش در بیابان، مسابقات جنجالی زیادی نیز برای علاقه‌مندان طراحی شده است که شامل ری سینگ و بالارفتن از تپه‌های شنی می‌شود. برای شرکت در این مسابقه‌ها حتماً باید تغییرات زیادی را در زیربندی، موتور، محورها و سایر نقاط ماشین اعمال کرد تا توانایی تحمل فشار بالا در این محیط را داشته باشد. تویوتا لندکروز و نیسان‌پاترول محبوب‌ترین خودروهای آفرود در بیابان به شمار می‌روند.
راک جدیدترین ورژن مسابقات آفرودی است که بیشتر در کشورهای آمریکا و استرالیا مورد استقبال قرار می‌گیرد. در این مسابقه خودروها به طور ویژه‌ای در بخش محور، ارتفاع، لاستیک و حتی موتور تغییر می‌کنند تا بتوانند از پس صخره‌های بلند بربیایند. هدف نهایی این مسابقه نشان‌دادن قدرت بیشتر ماشین و مهارت راننده است. زیرا حتی اگر خودرو بسیار مجهز و پر قدرت باشد، باز هم توانایی و مهارت راننده است که می‌تواند آن را کنترل کند. در آفرود کوهستان، موانع مختلفی مثل گذر از تونل‌های صخره‌ای، بالارفتن از سنگ‌های بزرگ و… وجود دارد. فرقی نمی‌کند که به‌صورت مسابقه در این فعالیت شرکت کرده‌اید یا فقط برای طبیعت گردی، به‌هرحال مجهز کردن خودرو و استفاده از رول‌کیج جز ضروریات آفرود خواهد بود.
کمپین در طبیعت و آفرود خارج از جاده Overland and Camping
آفرود خارج از جاده و کمپین که با نام مسیر سبز هم شناخته می‌شود، همان طبیعت‌گردی و اسکان در طبیعت است. در این فعالیت هیچ نیازی به ایجاد تغییر در خودرو نیست و می‌توان با همان خودروی دو دیفرانسیل شرکتی، به گشت‌وگذار در طبیعت پرداخت. یکی از نکاتی که در این نوع آفرود حائز اهمیت خواهد بود، به همراه داشتن وسایل کمپینگ و تجهیزات مناسب و کافی است. طبیعت‌گردان حتماً باید چادر، لوازم خواب، تجهیزات پخت‌وپز، آذوقه، لوازم‌یدکی موردنیاز، آچار و ابزارآلات و بسیاری از موارد این چنینی را به همراه داشته باشند.
آفرود سبز عموماً سفر به قلب طبیعت است و ممکن است تا چند روز به طول بینجامد؛ بنابراین به همراه داشتن تجهیزات آفرود کافی اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت.
آفرود در گل‌ولای Mudding and mud plugging
لجن زنی یا آفرود در گل‌ولای از دسته مسابقات جذاب، کثیف و البته بسیار سرگرم‌کننده به‌حساب می‌آید. به طور معمول برای این مسابقات بسیاری از ویژگی‌های اصلی خودرو را تغییر می‌دهند و آن را برای حرکت در این فضا آماده می‌کنند. امروزه مسابقاتی طراحی شده که می‌توان با ساخت خودروهایی دست‌ساز در آنها شرکت کرد. خودروهایی که در این فعالیت شرکت می‌کنند باید دارای موتور قدرتمند، ابعاد مناسب و لاستیک‌هایی با عاج بزرگ باشند. چنین ترکیبی باعث می‌شود که ماشین به‌راحتی بتواند از پس گل‌های چسبنده و ناهمواری‌های مسیر بربیاید و به پایان مسابقه برسد. قانون مسابقه بسته به شیوه برگزاری متفاوت است. اما رسیدن به خط پایان در کمترین زمان و حرکت روان بدون گیر کردن در موانع از اصلی‌ترین قوانین تشکیل دهنده این مسابقه است.
یکی از قدیمی‌ترین مسابقات آفرودی و خارج از جاده کراس کانتری است. این فعالیت به یک نقطه یا شرایط خاص محدود نمی‌شود و ممکن است هم زمان در آن تپه، گل، شن و حتی مسیرهای صاف یا جنگلی را تجربه کنید. معمولاً مسافت در نظر گرفته شده برای کراس کانتری بسیار طولانی است و گاهی تا 300 کیلومتر نیز می‌رسد. از همین رو زمان انجام این مسابقه چند روزه خواهد بود. جالب است بدانید که مسابقه کراس کانتری برای موتورسواران و حتی دوچرخه سواران نیز برگزار می‌شود و طرف‌داران زیادی دارد.
آشنایی با انواع خودروی آفرودی
به طور کلی خودروهایی که برای آفرود مورد استفاده قرار می‌گیرند، خودروهای دو دیفرانسیل نامیده می‌شوند. این خودروها دارای قابلیت کنترل چرخ‌های عقب و جلو به‌صورت مستقل هستند و می‌توانند دو محور عقب و جلو را جدا از هم به حرکت در بیاورند.
شرکت‌های مختلفی در دنیا وجود دارند که سال‌هاست بر روی تولید خودروهای دو دیفرانسیل و آفرودی فعالیت می‌کنند. از معروف‌ترین آنها می‌توان به شرکت تویوتا، جیپ، نیسان، لندرور و فورد اشاره کرد.
احتمالاً خودروهای زیادی به ذهن شما خطور کرده که در هیچ کدام از شرکت‌های قبل جای نمی‌گیرند. لازم به ذکر است که تولیدکنندگان مختلفی در جهان نظیر میتسوبیشی، بنز، سوزوکی، لادا و… وجود دارند که برخی از محصولات آنها برای آفرود مناسب است. اما لازم است بدانید که برندهای نام برده، بیشترین سهم از خودروهای آفرودی را به خود اختصاص داده‌اند و محبوب‌ترین خودروهای دو دیفرانسیل دنیا تولید همین شرکت‌ها هستند.
خرید خودرو آفرودی با قیمت‌های مناسب در تمامی شهرهای ایران
همان‌طور که در بخش‌های قبل به این موضوع اشاره کردیم، آفرود به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شود و طبیعتاً هر کدام از این موارد، خودروهای خاص خود را دارند. اگر از بحث ایجاد تغییرات و استفاده از تجهیزات مختلف بگذریم، در این میان خودروهایی هستند که کارایی آنها در آفرود زبانزد است.
این خودروها قادر هستند به کمک قابلیت‌های خود و حتی بدون نصب تجهیزات خاص، مسیرهای ناهموار و پر چالش را به راحتی طی کنند. برخی از پرطرف‌دارترین و قدرتمندترین خودروهای آفرودی عبارت‌اند از:
برترین خودروهای آفرودی تویوتا:
- لندکروز Land Cruiser در سری‌های مخالف
- اف‌جی کروزر FJ Cruiser
- فور رانر 4Runner
- هایلوکس Hilux
- تاکوما Tacoma
- فورچونر Fortuner
- FJ 40
- 3F
- 4.5F
- پرادو Prado
- سکویا Sequoia
- توندرا Tundra
خودروهای آفرودی لندرور:
- دیفندر DEFENDER
- دیسکاوری DISCOVERY
- رنجرور RANGE ROVER
هر سه خودرو در کلاس‌ها و مدل‌های مختلف تولید می‌شوند.
انواع خودروی آفرودی جیپ :
- چروکی Cherokee
- رانگلر Wrangler
- واگنر Wagoneer
- رِنِگِید Renegade
- گلادیاتور Gladiator
خودروهای آفرودی فورد:
- برانکو Ford Bronco
- رپتور F-150 Raptor
- رنجر Ranger FX4
- سوپر دیوتی ترمور Super Duty Tremor
- تیمبرلاین Explorer Timberline
خودروهای آفرودی نیسان:
- پاترول Patrol (نسخه‌های قدیمی و جدید)
- رونیز
- اکسترا Xterra
- تایتان Titan
- آرمادا Armada
- ناوارا Navara
مهم ترین ویژگی های انواع خودروی آفرودی چیست؟
طبق توضیحاتی که در بخش انواع آفرود به آن پرداختیم، هر خودرو بسته به مکانی که از آن استفاده می‌شود باید دارای ویژگی‌های خاصی باشد. اما اگر بخواهیم چند مورد کلی و نقطه مشترک را در میان خودروهای آفرودی ذکر کنیم، شاید بتوان موارد زیر را جزو مهم‌ترین ویژگی‌های آنها نام برد.
موتور قدرتمند و گشتاور بالا
یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های خودروهای آفرودی موتور قدرتمند با گشتاور بالا است. بالا بودن گشتاور باعث می‌شود تا موتور بتواند نیرو بیشتری را به محور اصلی خودرو وارد کند و سرعت آن را افزایش دهد. مزیت خودروهای سنگین و آفرودی این است که موتور توانایی انتقال گشتاور زیاد در دور پایین را دارد. یعنی نیازی نیست که برای گرفتن گشتاور زیاد، سرعت ماشین را بالا ببرید. این قابلیت کمک می‌کند تا در شیب‌های تند و مسیرهای کوتاه نیاز به شتاب زیاد نباشد، اما نیروی لازم برای انجام فعالیت سخت فراهم شود.
قابلیت چهار چرخ متحرک 4WD
خودروهایی که در جاده استفاده می‌شوند، عمدتاً تک دیفرانسیل هستند و این مسئله به آن معناست که کنترل حرکت تنها با یک محور انجام می‌شود.
احتمالاً بارها شنیده‌اید که به خودروهای آفرودی ماشین‌های دو دیفرانسیل یا چهار چرخ متحرک می‌گویند. چنین قابلیتی کمک می‌کند تا حرکت خودرو توسط هر دو محور عقب و جلو صورت بگیرد و شما توانایی کنترل چهار چرخ را به صورت مجزا داشته باشید. دو دیفرانسیل بودن چسبندگی خودرو را در زمین‌های ناهموار افزایش می‌دهد و قدرت موتور را به طور مساوی بین چهار چرخ تقسیم می‌کند.
قفل دیفرانسیل
ویژگی دیگری که می‌تواند باعث مفیدتر شدن قابلیت چهار چرخ متحرک شود، قفل دیفرانسیل است. در طبیعت گردی بارها با مناطق ناهمواری روبه‌رو می‌شوید که یک چرخ خودرو گیر کرده یا از زمین جدا می‌شود. دیفرانسیل خودرو زمانی که با چنین موقعیتی روبه رو شود، به طور خودکار انتقال نیرو به قسمت گیر کرده را کم می‌کند.
این وضعیت باعث می‌شود تا حتی با ایجاد نیروی بیشتر عملاً چرخ از کار بیفتد و حرکت زیادی نکند. قفل دیفرانسیل در چنین شرایطی قابلیت خودروی شما را چندین برابر می‌کند و باعث رهایی خودرو از وضعیت مورد نظر می‌شود. روش کار قفل دیفرانسیل این گونه است که با قفل کردن محور مقابل، از هرز رفتن گشتاور جلوگیری کرده و نیرو رو به طور مستقیم بین چرخ‌ها تقسیم می‌کند. این عملکرد باعث می‌شود تا حتی چرخ درگیر به‌خوبی حرکت کرده و راحت‌تر آزاد شود.
ارتفاع مناسب
رانندگی در خارج از جاده چالش‌های زیادی را به همراه خواهد داشت. مسیرهای ناهموار و سنگلاخی، شیب‌ها و پیچ‌های شدید فقط بخش کوچکی از این موارد خواهند بود. خودروهای مناسب برای آفرود باید دارای ارتفاع مناسب و استاندارد باشند. این ویژگی باعث می‌شود تا به راحتی از گذرگاه‌های ناهموار عبور کنید. البته باید حواستان باشد که تعادل ماشین در سر پیچ‌ها کمتر می‌شود و اگر با سرعت بالا وارد پیچ شوید، امکان چپ شدن وجود دارد. در برخی از موارد می‌توان با کمک فنر، لاستیک و کمک‌های مخصوص تا حدی این ارتفاع را افزایش داد، اما بهتر است از دست‌کاری غیراصولی اجتناب کنید.
محور استاندارد و زاویه ورود و خروج خوب
فاصله بین دو محور و فضای آزادی که در جلو و عقب خودرو وجود دارد در مناطق کوهستانی می‌تواند مشکلات زیادی را برای افراد به وجود بیاورد.
به طور مثال فرض کنید که قصد عبور از یک جاده با شیب زیاد را دارید. اگر فاصله چرخ از انتهایی‌ترین قسمت خودرو زیاد باشد، در هنگام بالا رفت از شیب سپر عقب به زمین برخورد می‌کند و عبور شما را با مشکل روبه‌رو خواهد کرد. این موقعیت در مورد قسمت جلویی و میانی خودرو نیز صدق می‌کند. به همین دلیل اگر هدف شما از آفرود، رفت‌وآمد به جاده‌های باریک، پر شیب و سنگلاخی است، حتماً خودرویی را انتخاب کنید که ابعاد کوچک‌تری داشته باشد. چنین خودروهایی عمدتاً زاویه ورود و خروج و محور مناسب‌تری برای این مکان‌ها دارند و به راحتی از پس مسیر برمی‌آیند.
سیستم تعلیق قدرتمند و باکیفیت
یکی دیگر از ویژگی‌های مهم در خودروهای آفرودی داشتن سیستم تعلیق قدرتمند و با کیفیت است. وظیفه سیستم تعلیق تحمل وزن خودرو و دفع ضربات وارد شده به بدنه است. به‌عنوان‌مثال اگر شما سوار یک خودروی معمولی شوید و از روی یک جاده سنگلاخی عبور کنید، تمام دست‌اندازهای جاده را حس می‌کنید و تکان‌های شدیدی به خودرو وارد خواهد شد.
خرید خودرو آفرودی پاترول مناسب با نیازها و سلقیه شما
اما هرچقدر یک خودرو دارای سیستم تعلیق قدرتمند و با کیفیت باشد، ضربات وارد شده را دفع می‌کند و آن را به بدنه و اتاق خودرو منتقل نخواهد کرد. اکثر خودروهای جدید دارای سیستم تعلیق‌های پیشرفته و بسیار با کیفیت هستند، اما با ایجاد برخی تغییرات می‌توان تا حدودی تعلیق خودروهای قدیمی را نیز بهبود داد.
کیفیت و ایمنی مناسب
اتفاقات در طبیعت گردی ناگزیر هستند و ممکن است حتی با رعایت همه نکات نیز رخ دهند. با توجه به این مورد بهتر است خودروهایی را انتخاب کنید که دارای کیفیت خوب و ایمنی مناسب باشند.
داشتن ایربگ، قطعات با کیفیت، استفاده از رول‌کیج در آفرودهای پرچالش و بسیاری از موارد این چنینی کمک می‌کند تا سفر خارج از جاده شما به بهترین شکل ممکن طی شود.
مطمئن باشید که توجه به کیفیت و ایمنی، هم سلامت را تضمین می‌کند و هم لذت سفر شما را افزایش خواهد داد.
داشتن امکانات جانبی پیشرفته
هر چقدر که پیش می‌رویم، خودروهای آفرودی نیز پیشرفته‌تر شده و ویژگی‌های جانبی مختلفی به آنها افزوده می‌شود. این ویژگی‌ها امنیت سرنشینان را دوچندان می‌کنند و جلوی رخ دادن اتفاقات ناخوشایند را می‌گیرند. قابلیت‌هایی مثل کنترل پایداری، کرال کنترل، کنترل سرعت در سرازیری و… تنها گوشه‌ای از این امکانات جذاب و کاربردی هستند. اگر بودجه کافی برای خرید یک خودرو آفرودی دارید، حتماً در هنگام انتخاب خود، به این موارد نیز توجه کنید.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم شما را به طور کامل با آفرود آشنا کنیم و به معرفی خودروهای معروف و مناسب برای آن بپردازیم. فعالیت آفرود در اکثر کشورها جزو تفریحات گران به‌حساب می‌آید و دلیل آن ایجاد تغییرات در خودرو و استفاده از تجهیزات مختلف است. این مسئله نمی‌تواند مانعی برای لذت‌بردن از طبیعت بکر شود و شما را محروم کند. بسیاری از افراد می‌توانند با استفاده از خودروهای قدیمی‌تر به گشت و گذار در طبیعت بپردازند. لازم به ذکر است که رانندگی در محیط‌های خارج از جاده متفاوت‌تر از رانندگی جاده‌ای خواهد بود. از همین رو یادگرفتن این مهارت می‌تواند به آسیب کمتر و کاهش هزینه‌ها منجر شود و البته سلامت شما را نیز تا حد زیادی تضمین کند. اگر قصد ندارید در مسابقات آفرودی شرکت کنید، پس نیازی هم به ایجاد تغییر در ماشین‌های دو دیفرانسیل نخواهید داشت. سفر به طبیعت حتی با خودروهای قدیمی ۴۰ساله نیز امکان پذیر است، به شرط این که از آگاهی و دانش کافی نسبت به خودرو و سفر خود برخوردار باشید.
